Het eigene aan Peel en Maas is niet in één term te vangen. Ons geloof in de kracht van onze vitale gemeenschappen is daarvoor een belangrijk vertrekpunt.

Maar ook zelfsturing, verbinding door diversiteit en het werken aan een duurzame toekomst zitten in ons DNA.

Elk dorp heeft z’n eigen karakter. En ook het buitengebied is erg divers. We werken al langer vanuit de kwaliteiten per landschappelijk deelgebied en dat blijven we doen.

We willen dit bijzondere gegeven van gebieden en dorpen met een eigen karakter koesteren en versterken. Daarom willen we met elk initiatief ervoor zorgen dat wordt ingespeeld op de algemene waarden en op het karakter van dat deelgebied of dorp.

• Grote bos- en natuurgebieden aaneengesloten en verspreid door de gemeente.
• De bos- en natuurgebieden vertegenwoordigen een grote waarde voor het landschap en de natuur. Mede daardoor hebben ze de status van beschermd natuurgebied.
• Daarnaast hebben de gebieden een grote waarde op het gebied van recreatie.

• Meer diverse inheemse soorten bomen en planten in de bos- en natuurgebieden om de biodiversiteit te versterken.
• Ruimte bieden voor water en piekberging.
• Tegengaan verdroging in het gebied.
• Ontwikkel ecologische verbindingen en gebieden (EHS) in de vorm van een besloten of half open natuurlijk landschap.
• Maak natuurvriendelijke oevers langs sloten en beken als ondersteunend ecologisch netwerk.
• Versterk het ecologisch beheer van de bosgebieden.
• Erfgoed en cultuurhistorie beter beleefbaar maken.
• Ontwikkel een recreatief netwerk tussen de natuurgebieden.
• Natuur en bossen die toegankelijk zijn voor extensief recreatief gebruik en uitdagen tot bewegen.

• De beken zijn belangrijk voor de ruimtelijke structuur van het gebied, maar door ontginning, ontwatering en egalisering zijn de beken echter niet altijd even herkenbaar meer in het landschap aanwezig.
• Laag in het beekdal ligt grasland en hogerop liggen akkers en bosschages.
• Hoofdzakelijk kleinschalige verkaveling, loodrecht op de beken.
• Sprengbeken gevoed door kwel (Springbeek, Bosbeek) en beken met zurig water (Peelplateau) met kenmerkende flora.
• Eerste nederzettingen op de randen van de beekdalen.

• Stimuleer (extensieve) grondgebonden landbouw als mede-drager van het aanwezige landschap.
• Versterk de openheid en verminder de hoeveelheid bebouwing in het beekdal (maak versteende gebieden open door sanering van glas).
• Versterk waar mogelijk de natuurlijke dynamiek (hoge en lage waterstanden, meandering, natuurvriendelijke oevers) in het beekdal.
• Maak de randen van het beekdal herkenbaar met beplanting en maak de beek (weer) zichtbaar.
• Draag bij aan ontbrekende schakels in het wandel- en fietsnetwerk door de rivier- en beekdalen en maak het landschap beleefbaar.

• Maasdorpen gelegen op de scheiding tussen Maasvallei en hoger gelegen gebieden.
• Laag gelegen rivier met schitterende vergezichten naar de overkant.
• Het rivierterrassenlandschap kent langgerekte laagtes met veelal een onregelmatig verkavelingspatroon met een variërend formaat.

• Stimuleer (extensieve) grondgebonden landbouw als mede-drager van het aanwezige landschap.
• Koester het onbedijkte karakter van de Maasvallei maar besef ook dat hoogwaterbescherming in sommige gevallen soms vraagt om dijken.
• Respecteer de aanwezige landschapselementen zoals de terrasranden en oude Maasmeanders

• Open landschappen met een rationele ontsluitingsstructuur, met verspreid een klein bosje of een houtsingel.
• Het deelgebied is van grote waarde voor de landbouw. De dynamiek van de landbouw is kenmerkend voor dit landschap.
• Bebouwing is spaarzaam aanwezig en bestaat vooral uit boerderijen.
• Onbeplante wegen en wegen met enkele en dubbele bomenrijen.

• Creëer ontwikkelruimte voor landbouw door verschillende functies (bijv. landbouw, natuur en wonen) te verbinden waar het kan en te scheiden waar het moet. Met het landschap als drager.
• Behoud van het karakter van agrarische productielandschap, waarbij de landbouw een omslag maakt naar een meer natuurinclusieve en duurzame vorm van landbouw.
• Mogelijkheden voor toeristisch-recreatieve nevenactiviteiten bij agrarische bedrijven, zoals agrotoerisme, mits  de waarde voor de landbouw hierdoor niet afneemt.
• Mogelijkheden voor het bieden van ruimte voor energietransitie, passend binnen de ontginningsstructuur.
• Maak een heldere beplantingstructuur: enkele of dubbele wegbeplanting zonder ondergroei voor transparantie.
• Houd kleine wegen onbeplant.
• Herstel versnipperde beplantingen.
• Rationeel landschap: boerderijen mogen zichtbaar zijn. Geef omwille van de zichtbaarheid, veel aandacht aan de inpassing van de erven.
• Behoud de grootste openheid.
• Versterk en herstel de openbare zandpadenstructuur.

• Kleinschalig landschap met afwisselend weiden, akkers, bos, heideterreintjes en daar doorheen (onverharde) paden.
• Koningslust en nabij Grashoek: aantrekkelijke mozaïeklandschappen in combinatie met bos en natuurgebieden.
• Halfopen ontginningslandschappen, kleinschalig door bebouwing (ten noorden van Meijel en ten zuiden van Maasbree).

• Stimuleer agrotoerisme (o.a. op bezoek bij de boer) en verbrede landbouw (o.a. zorgboerderijen) en extensieve recreatie.
• Versterken van de biodiversiteit door variatie aan beplanting en de kwaliteit van bos en bosschages door te werken met divers sortiment, houtwallen en boomsingels en solitaire bomen.
• Maak ecologische oevers langs sloten en beken,
• Maak natte plekken in relatief lage gebieden, behoud extensieve (natte) weilanden.
• Ontwikkel en versterk het wandelpaden- en fietspadennetwerk. Repareer ontbrekende schakels in het netwerk.
• Behoud waardevolle doorzichten. Koester hiervoor ook open velden in bosrijk gebied.

• De verkaveling is onregelmatig en niet al te grootschalig. Dit geeft het gebied zijn openheid. Hiermee in contrast staat de verdichting langs de linten.
• De bolle akkers zijn bijzondere akkercomplexen die door hun enigszins bolle ligging en openheid opvallen. Deze bolle akkers zijn kenmerkend voor door de mens gevormde gronden, ontstaan door langdurige bemesting en opplagging.
• De oudste ontginningen met dorpen en bebouwingslinten.
• Er zijn uitwaaierende wegenpatronen te zien vanuit de dorpen naar de omringende velden (Baarlo, Helden en Meijel). De zichtlijnen vanuit de bouwlanden naar de torenspitsen in de dorpen zijn erg fraai.
• Verspreid over het gebied liggen tal van cultuurhistorische objecten.

• Versterking van cultuurhistorische identiteit (ontginningshistorie, bolle akkers) waardoor de aantrekkingskracht voor toeristen toeneemt; kansen voor agrotoerisme en extensieve recreatie.
• Werk aan architectonische en stedenbouwkundige samenhang in verdichte gebieden.
• Zorg voor contrast tussen verdichte en open stukken.
• Behoud en maak doorzichten vanuit linten naar de akkercomplexen,
• Versterk historische elementen: oude bebouwing, erfontsluitingswegen, (laan)beplantingen.
• Voer actief akkerrandenbeheer langs de veldwegen voor een groene dooradering van deze relatief verdichte gebieden,
• Versterk typisch grondgebruik als (hoogstam) fruitteelt en stimuleer hoogstamfruit bij de erven.
• Draag bij aan ontbrekende schakels in het wandel- en fietsnetwerk door de oude bouwlanden.

• De dorpen bestaan uit hechte gemeenschappen met een geheel eigen identiteit. In de kernen staat zorg voor elkaar hoog in het vaandel en bloeit het verenigingsleven.
• Zelfsturing zit geworteld in de dorpen. Daarmee bedoelen we dat mensen het beste zélf en met elkaar kunnen bepalen hoe zij samenleven, wat zij belangrijk vinden en welke keuzes ze maken.
• Er is voldoende kracht en kennis in de gemeenschappen aanwezig om zaken zelf voor elkaar te krijgen of te ontwikkelen. De dorpsvisies zoals die er op dit moment liggen, laten dat goed zien.
• De diversiteit in bedrijvigheid is een kracht en kwaliteit van Peel en Maas. De lokale bedrijven hebben een sterke  binding en betrokkenheid met de samenleving en hebben oog voor de leefomgeving.

Hieronder staat een korte beschijving per kern opgenomen om de eigen identiteit van elk dorp te duiden. Samen met de dorpen gaan we aan de slag om de specifieke waarden per dorp in beeld te brengen. Deze dorpswaarden worden in een eerste actualisatie van de Omgevingsvisie Peel en Maas toegevoegd aan de onderstaande beschrijvingen.   

• We gaan uit van de identiteit per dorp als basis voor de toekomst. Maatwerk per dorp is hierbij het uitgangspunt. In- en uitbreidingen passen bij de schaal en maat van het dorp. Initiatieven moeten bijdragen aan het versterken van de identiteit per dorp.
• Bij ontwikkelingen in de dorpen kijken we niet alleen naar nieuwe functies, zoals woningen, maar ook  naar de gevolgen van die ontwikkeling voor het sociale netwerk in het dorp. Welke invloed heeft de fysieke ontwikkeling op sociaal gebied voor het dorp. Nieuwbouw of herontwikkeling moet bijdragen aan de gemeenschapszin en een gezonde en veilige leefomgeving in het dorp.
• We geven prioriteit aan inbreidings- en herontwikkelingsmogelijkheden binnen het dorp, voordat aan de rand van het dorp kan worden gebouwd. Waar mogelijk worden bestaande woningen aangepast in de richting van levensloopbestendige en duurzame woningen. Inbreiding mag echter niet ten koste gaan van de groene kwaliteiten in het dorp.
• We geven voorkeur aan bedrijven die een sterke binding en betrokkenheid hebben met de samenleving en die oog hebben voor de leefomgeving. Dit zijn de ondernemers die vanuit hun betrokkenheid bijdragen aan een gemeente waar het fijn wonen, werken en recreëren is.

• Jongste ontginningen met kenmerkende rationele en grootschalige verkaveling.
• Het grondgebruik is afwisselend akkerbouw en weiland.
• Er is weinig bebouwing aanwezig en bestaat hoofdzakelijk uit relatief grootschalige agrarische eenheden.
• Grote blokkavels en strokenkavels worden op de wegen gescheiden door bomenrijen. Daardoor ontstaat een geordend landschap met groen karakter.
• De gronden zijn nog altijd nat door de relatief hoge grondwaterstand. Dit maakt ze zeer geschikt voor onder andere weidevogels en ganzen.
• Langs verharde en ook onverharde wegen staan fraaie lanen en boomrijen.
• Gelegen op de overgang naar de Groote Peel, als agrarische enclave met een krans van bos eromheen.

• De openheid in het gebied versterken.
• Een heldere beplantingstructuur: doorgaande transparante laanbeplanting en daarnaast kleine wegen onbeplant of met enkele bomenrij,
• De ontwikkeling van extensieve, open, natuurlijke, (natte) graslanden als overgangen naar de Peelvenen.
• Toegankelijkheid van het landschap voor recreatie; ontwikkel en versterk de zandpadenstructuur en verbindt deze logisch met de kernen en de Groote Peel.

• De Maas (en de wind) is de belangrijkste schepper van het landschap en nog steeds zo herkenbaar.
• Maasterras ten westen van Kessel met beplantte steilrand.
• Buitendijkse natuur en natuurgebied Berckterveld.
• Recreatieroutes en veerponten als verbinding met de overzijde.
• Nevengeul (meander) bij Dubbroek.
• Dynamische rivier.

• Verbind de natuuropgave aan de deltaopgave (ruimte voor de rivier, beken & brongebieden). Vergroot de ecologische corridorfunctie van de Maas door natuurgebieden te verbinden en biodiversiteit te bevorderen.
• Benut rivierverruiming om de aanwezige gebiedskwaliteiten te versterken.
• Maak de loop van de Maas beleefbaar: niet alleen visueel om er van te genieten, maar ook functioneel.
• Maak erfgoed en cultuurhistorie beter beleefbaar. Herstel het contact met de rivier in de dorpen en steden langs de Maas, maar ook bij de kastelen en watermolens.
• Meer schitterende vergezichten naar de overkant.
• Draag bij aan ontbrekende schakels in het wandel- en fietsnetwerk door het Maasdal en maak het landschap beleefbaar.

• Hoogveengebied dat is ontstaan door de vlakke ligging, ondoorlatende lagen en door breuken in de ondergrond.
• In dit landschap ontspringen verschillende beken die richting de Maas lopen.
• Kanalen die de Peelvenen ontwaterd hebben voor de turfwinning reguleren nu de waterhuishouding in de ontginningsgebieden.
• Peelrandbreuk bij Meijel, geologische scheidslijn, af en toe zichtbaar door steilranden en de aanwezigheid van wijst verschijnselen.
• Doorkruising van het gebied door de Peelrandbreuk.

• Versterk de natuurwaarden, zoals de Peelrandbreuk.
• Leg (recreatieve) verbindingen tussen de Peel en het omringende gebied via bestaande bebouwingslinten en beekdalen
• Biedt in de ontginningsgebieden ruimte voor grondgebonden agrarisch gebruik als drager van de ruimtelijke structuur en kwaliteit van het gebied.
• Koester de openheid met lange zichtlijnen langs de Peelvenen en Peelrestanten.