1. We doen het samen

Klimaatverandering is een probleem dat iedereen raakt. De overheid kan dit niet alleen oplossen. Daarom gaan we nog meer samenwerken. Belanghebbenden (inwoners, bedrijven woningcorporaties, enz.) worden uitgenodigd om hun verantwoordelijkheid te nemen bij het uitvoeren van maatregelen bij elke ontwikkeling hoe klein ook.

Communicatie en bewustwording zijn hier belangrijk. Hier hebben we al op ingezet, o.a. de campagne Waterklaar en de subsidieregeling afkoppelen hemelwater.

2. Klimaatadaptief is de standaard

Bij ruimtelijke ontwikkelingen en bij nieuwe initiatieven moet ook aangegeven worden welke adaptieve maatregelen worden toegepast. Bij herontwikkeling zoeken we actief en innovatief naar meekoppelkansen.

Klimaatadaptief betekent meestal ook: goed voor de biodiversiteit. Daarmee ligt deze opgave in het verlengde van het versterken van de biodiversiteit. 

• We brengen  de hittestressbestendigheid van de hoofdlooproutes van onze kwetsbare inwoners in stedelijk gebied in kaart
• We werken uit hoe we de markt- en maatschappelijke partijen binnen Peel en Maas, maar ook inwoners (nog) meer bewust kunnen maken van de meerwaarde om te investeren in biodiverse en klimaatadaptieve maatregelen.
• We brengen onze groene en blauwe structuren in kaart en kijken waar kansen liggen om deze te versterken.
• We gebruiken de klimaatatlas van Waterpanel Noord om bij ontwikkelingen na te gaan of er rekening gehouden moet worden met wateroverlast en/of hittestress.
• We verwerken het thema klimaatadaptatie in het bestaande beleidskader, zoals de nota ruimtelijke kwaliteit en uitvoeringsplan openbare ruimte waarbij het Gemeentelijk Rioleringsplan en Waterketenplan Noord Limburg en de bouwstenen veiligheid en gezondheid van de veiligheidsregiode leidraad vormen.

We passen onze fysieke leefomgeving aan het klimaat aan. Peel en Maas beperkt de gevolgen op overstromingen en de nadelige gevolgen van extreme hitte droogte en hevige regenval. We zoeken met inwoners en bedrijven, ieder vanuit hun eigen verantwoordelijkheid, naar de kansen die bijdragen aan een prettige, gezonde en veilige leefomgeving.

Afval is de nieuwe grondstof. Peel en Maas gaat slim om met grondstoffen en materialen. In 2050 hebben we een circulaire economie. We hebben geen afval meer, verspillen geen voedsel, gaan zuinig om met (grond)water en al onze materialen en gebouwen komen uit en keren terug in gezonde kringlopen. We willen met de circulaire economie een impuls geven aan onze lokale economie.

1. Circulaire inkoop en aanbesteding

Door het maken van duurzame keuzen met inkoop laat de gemeente het goede voorbeeld zien. Het dient ook om lokale economie te inspireren en een impuls te geven.

Dit geldt ook voor de fysieke leefomgeving, specifiek de openbare ruimte waar wij ons bij het maken en aanbesteden van plannen richten op het sluiten van biologische en technologische kringlopen als ook bij het beheer en onderhoud.

2. We gaan voor het behoud van waarde in de keten.

We zitten nu in een tussenfase: een lineaire economie met recycling. Er worden grondstoffen gebruikt en er ontstaat afval, maar dankzij recycling is dit minder. Als inzamelaar maken we gebruik van onze invloed als het gaat om het scheiden van afval, wat zorgt dat wat ingezameld wordt  langer in de keten blijft. Behoud van waarde betekent dat we blijven pionieren en innovatieve kansen benutten als aanbieder van materiaalstromen. Behoud van waarden betekent ook inzetten op slimme en duurzame mobiliteitsoplossingen zoals bijvoorbeeld deelvervoer.

1. We zetten primair in op het stimuleren van energiebesparing.

Omdat besparen relatief snel voordelen oplevert voor de burgers en ondernemers in Peel en Maas heeft dit de allerhoogste prioriteit. Van energiebesparing kan de inwoner en de ondernemer vruchten plukken. Het is goed voor het milieu en de portemonnee. Besparing kan ook helpen om energie-armoede tegen te gaan.

2. We geven ruimte aan duurzame grootschalige opwek

• Zuinig gebruik van ruimte: eerst zon op daken en op bouwvlakken van (voormalige) agrarische bedrijven.
• Zon en windenergie: de uitgangspunten ‘Windenergie’ nieuw beleid voor zonne- en windenergie zijn van toepassing, waarbij we uitgaan van maatschappelijke tenders.
• We nemen alleen nog lokale initiatieven in behandeling.
• We sluiten aan bij de zonneladder Peel en Maas, zoals benoemd in de duurzaamheidsagenda.

3. Duurzaamheidsagenda en Regionale Energiestrategie (RES): een RES met toegevoegde waarde biedt kansen.

https://www.resnml.nl/

In het kader van de RES Noord- en Midden  Limburg is de gemeente Peel en Maas betrokken bij de totstandkoming van de RES. Samenwerking in RES verband brengt het doel Klimaat- en energieneutraal in 2050 naderbij. De zogenaamde RES 1.0 is op 8 juni 2021 door de gemeenteraad vastgesteld. We leveren nu onze bijdrage aan de RES 2.0. Daarbij hoort ook dat we constructief kritisch zijn ten aanzien van de RES en dat deze van toegevoegde waarde moet zijn.

Onze doelstelling voor de energietransitie luidt ‘Peel en Maas Klimaat en Energieneutraal in 2050’.

Peel en Maas zet zich in voor de lokale opwek van duurzame energie. We realiseren schone en toekomstbestendige energie op een veilige manier, zodanig dat onze inwoners daar profijt van hebben.

• We gaan aan de intaketafel de 7 punten uit onze ambitie gebruiken als toetsingskader.
• Indien nodig op basis van de ervaringen aan de intaketafel werken we de ambitie nog verder uit in een concreter toetsingskader gezonde leefomgeving.
• We werken onze deelname aan het Schone Lucht akkoord uit in concrete acties.
• We vertalen de ontwerpprincipes veiligheid uit de bouwsteen veiligheid naar onze instrumenten.

1. Gezondheid en veiligheid zijn belangrijke afwegingsfactoren bij ruimtelijke plannen: draagt de inrichting van de ruimte bij aan een gezonde(re) en veilige(re) leefomgeving? Denk hierbij aan luchtkwaliteit, (grond)waterkwaliteit, geluidsbelasting, hittestress, allergieën en infectieziekten, gezondheid bevorderende factoren (bewegen, groen, rookvrije zones) en straling van bijv. hoogspanningslijnen.
2. We nodigen de gemeenschap uit om met elkaar in gesprek te gaan over en initiatieven te ontplooien op het terrein van een gezonde en veilige leefomgeving.
3. We pakken onveilige situaties in Peel en Maas aan.
4. We benaderen vraagstukken meer integraal en zoeken nog meer naar koppelkansen tussen het fysieke en maatschappelijk domein.
5. Op basis van risicobepalingen werken we aan maatregelen om incidenten te kunnen bestrijden en zorgcontinuïteit te borgen om inwoners te beschermen.

We zetten ons in voor:

1. een omgeving die uitnodigt om te bewegen en te spelen,
2. een omgeving die uitnodigt om te ontmoeten en te ontspannen,
3. een groene omgeving voor mentaal en fysiek welbevinden,
4. goed toegankelijke (openbare) gebouwen en openbare ruimtes,
5. een permanente verbetering van de luchtkwaliteit
6. een verkeersveilige infrastructuur,
7. veilige bouwwerken en een gezonde en veilige leefomgeving: o.a. prettig en gezond binnenklimaat,
8. een omgeving waarvan de gemeenschap zich mentaal eigenaar voelt.

• We werken de Blauw-groene aderen kaart uit voor een samenhangend netwerk aan natuur.
• We werken uit hoe we de markt- en maatschappelijke partijen binnen Peel en Maas maar ook de burgers (nog) meer bewust kunnen maken van de meerwaarde om te investeren in biodiverse en klimaatadaptieve maatregelen.

1. Groen, water en biodiversiteit zijn sturend bij ruimtelijke ontwikkelingen in boven- en ondergrond: Bouwen wordt natuurinclusief, dat wil zeggen met ruimte voor waardevol groen en oppervlakkige waterberging.
2. We geven als gemeente het goede voorbeeld en gaan uit van natuurinclusief bij (her)ont-wikkelingslocaties, herinrichtingen, uitgifte pachtgronden, natuurlijk bermbeheer, gemeente-lijke eigendommen, etc.
3. Bij relevante fysieke veranderingen (publiek en privaat) kiezen we voor maatregelen die naast het versterken van biodiversiteit en het voorkomen van wateroverlast, droogte en hittestress ook bijdragen aan een gezondere en aantrekkelijkere leefomgeving.
4. Natuuronderzoeken bij ontwikkelingen moeten niet alleen de effecten van een ontwikkeling beschrijven, maar ook de ecologische potenties en de kansen voor ecologische meerwaarde.
5. We creëren een samenhangend netwerk van groen blauwe structuren (aders) tussen bijzondere natuurwaarden en in de bebouwde omgeving.

Een groene en gezonde leefomgeving draagt bij aan een positieve gezondheid en het goede leven. Bomen en groen zijn positief voor de beleving, dragen bij aan een goede luchtkwaliteit, zorgen voor verkoeling en zetten aan tot bewegen. Daarom koesteren en versterken we onze groene natuurlijke leefomgeving door alles wat we doen te doen met méérwaarde voor de natuur en de biodiversiteit. 

Natuur inclusief wordt de norm!

• We voeren het goede gesprek met bijvoorbeeld dorpsoverleggen, initiatiefnemers en ontwikkelaars over het thema wonen om bewustwording te creëren, te stimuleren en inspireren om zo samen tot de goede plannen te komen.
• We monitoren de behoefte aan woningen en sturen zo nodig bij.

1. We stemmen de planvoorraad af op de behoefte, waarbij de kwaliteit leidend is.
2. We kiezen voor een duurzame ontwikkeling in bouwen en wonen.  
   we willen bouwen, rekening houdend met energetische maatregelen en toekomstbestendigheid van woningen. We creëren een leefomgeving, die rekening houdt met het veranderende klimaat en daarnaast bijdraagt aan de gezondheid, biodiversiteit en veiligheid van de inwoners van Peel en Maas.
3. Iedere nieuwe woning is levensloopbestendig/anderszins toekomstbestendig.
4. We voegen woningen in principe toe in de dorpen, bij voorkeur op herstructureringslocaties.
5. We faciliteren de zoektocht naar passende woonruimte voor de diverse doelgroepen en stimuleren het zorgen voor elkaar.

We brengen vraag naar en aanbod van woningen meer met elkaar in balans ten behoeve van vitale gemeenschappen. Oftewel: de juiste woning op de juiste plek van de juiste kwaliteit.

Dat betekent:

1. Samen met de samenleving werken we aan een woningbestand dat duurzaam in balans is.
2. We stimuleren de beweging van het zorgen voor elkaar.
3. Met behoud van het goede dat we hebben, bieden we ruimte voor het betere met het oog op de toekomst.
4. Met verduurzamen van woningen en de woonomgeving zorgen we voor een klimaatadaptieve en klimaatneutrale leefomgeving.

• We gaan samen met de ondernemers aan de slag met herstructurering van bedrijfsterreinen waar dat aan de orde is.
• We onderzoeken de behoefte aan uitbreidingsmogelijkheden van bestaande bedrijfsterreinen.

We ondersteunen de transitie naar een circulaire, waarden gedreven economie waarin kenniscirculatie uitgangspunt is. Een toekomst bestendige economie zorgt voor welvaart en draagt bij aan het goede leven in Peel en Maas. Een toekomstbestendige economie kenmerkt zich door een solide economische structuur, met verschillende economische dragers, zoals agrofood, maakindustrie, logistiek, vrijetijdseconomie en detailhandel.

Peel en Maas staat niet op zichzelf en maakt nadrukkelijk onderdeel uit van een regionale economie. Door aan te sluiten bij de kracht van de regio leveren we een bijdrage aan de ontwikkeling van en innovatie in de lokale en regionale economie. Dit helpt ons om een krachtige gemeente en regio te zijn.

In het buitengebied speelt ook de grootschalige opwek van energie en de versterking van recreatie en toerisme. Daartoe verwijzen we naar de betreffende speerpunten.

Zie 1. Hoe doen we duurzaam – energietranisitie

Zie 5. Vitaal economisch klimaat – recreatie en toerisme

• We onderzoeken de mogelijkheden om rondom de Groote Peel en Deurnese Peel en Mariapeel een integrale kwaliteitsslag te bereiken door hergebruik of sloop van agrarisch vastgoed te koppelen aan het provinciale stikstofbeleid. 
• Om onze beleidsdoelen te bereiken sluiten wij zoveel mogelijk aan bij rijks- en provinciale programma's en regelingen. Door hierop aan te sluiten komen ook onze eigen doelen dichterbij.

1. In gebieden waar het primaat ligt bij de landbouw, de grootschalige open ontginnings-landschappen, wordt terughoudend omgegaan met hergebruik en herbestemming om zoveel mogelijk ontwikkelruimte voor de landbouw te behouden.
2. We bieden ruime mogelijkheden voor hergebruik en herbestemming, onder strikte voorwaarden. Een voorwaarde is dat er sprake is van kwaliteitswinst in de vorm van een bijdrage aan onze doelen/speerpunten, zoals de energietransitie en versterken biodiversiteit. Tevens mogen omliggende agrarische bedrijven door het hergebruik niet worden benadeeld.
   
   We zien hierbij vooral kansen voor kleinschalige bedrijvigheid, recreatie en toerisme, horeca en zorg. Via de win-win regeling zijn er beperkte mogelijkheden voor de inzet van woningbouw om leegstand tegen te gaan. Ook kan gedacht worden aan huisvesting van internationale werknemers als zelfstandige functie waar dit onderdeel uitmaakte van een bestaand lokaal (agrarisch) bedrijf. De omslag naar duurzame energievormen biedt ook goede kansen voor herontwikkeling van een voormalige agrarische bedrijfslocatie.
3. Sloop van overtollige gebouwen is een belangrijk uitgangspunt bij hergebruik.
4. De koppeling van bedrijfswoning en bedrijfsgebouwen blijft gehandhaafd bij hergebruik om te voorkomen dat er wederzijds overlast gaat ontstaan.

Naar verwachting zal het aantal agrarische bedrijven in de komende jaren blijven afnemen. Daarmee komt veel agrarisch vastgoed leeg te staan. Onze ambitie is enerzijds om ruime mogelijkheden te bieden voor hergebruik. Anderzijds gaat het ook om het meegeven van de goede randvoorwaarden om kwaliteitswinst te bereiken.

• We pakken de opgaven in het buitengebied aan via een integrale aanpak die is vastgelegd in het Programma Vitaal en Verbonden Buitengebied.
• We zetten de periodieke evaluatie van de intensieve veehouderij door om het effect van ons beleid te monitoren.
• We evalueren ons beleid ten aanzien van primaire en secundaire ontwikkelingsgebieden glastuinbouw.

1. We stimuleren en faciliteren kringloop- en natuurinclusieve landbouw. Dit leidt tot een verbetering van de omgevingskwaliteit: verminderen van emissies (lucht en bodem), het verbeteren van de bodemkwaliteit, een bijdrage aan de landschappelijke kwaliteit en het sluiten van kringlopen.
2. We staan alleen doorontwikkeling van grootschalige agrarische bedrijvigheid toe in gebieden waar het passend is op basis van de gebiedsgerichte aanpak en op toekomstbestendige locaties:
   • Geen uitbreiding intensieve veehouderij in de kernrandzones en de deelgebieden bos- en natuurgebieden en beek- en rivierdalen.
   • Nieuwvestiging van glastuinbouw alleen in de primaire ontwikkelingsgebieden glastuinbouw.
3. In het kader van behoud en versterking van het woon- en leefklimaat van de kernen blijven we de afwaartse beweging van intensieve veehouderij van de kernen stimuleren.
4. Incidentele nieuwvestiging van agrarische bedrijven is alleen mogelijk als daarmee een aanzienlijke kwaliteitswinst kan worden behaald op onze overkoepelende doelen, zoals biodiversiteit, energietransitie en klimaatadaptatie.
5. voor uitbreiding van agrarische bedrijven wordt een tegenprestatie gevraagd.  
   De huidige tegenprestatie bestaat uit een bijdrage aan de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit (landschappelijke inpassing, natuurontwikkeling, sloop gebouwen). Bij de invulling van deze tegenprestatie willen we meer inzetten op sloop van niet toekomstbestendige locaties. Met als doel dat per saldo een afname van bebouwing in het landelijk gebied ontstaat. En daarnaast op een bijdrage aan onze overkoepelende opgaven.

De land- en tuinbouw in Peel en Maas blijft een belangrijke economische drager in het buitengebied. Dit is alleen mogelijk onder de volgende voorwaarden:

• De ontwikkeling van agrarische bedrijven blijft bijdragen aan de (ruimtelijke) kwaliteit van het landelijk gebied.
• Een verdere ontwikkeling van agrarische bedrijven gaat gepaard met een verdere verduurzaming van de landbouw. Uitbreiding is mogelijk op toekomstbestendige locaties. Dit zijn locaties waar ondernemers voor de langere termijn hun agrarisch bedrijf passend bij de omgeving kunnen doorontwikkelen.